İZNİK KADISI GÜMÜŞZADE MEHMET EFENDİ’nin ASILMASI II

0

Gümüşzade Mehmet Efendi’nin Asılmasından sonra Sultan 4.Murad,  İznik’te tütün içenlerden ve eşkıyadan birkaç kişiyi daha idam ettirdikten sonra Bursa’ya gitmiştir.

Devrin şeyhülislamı olan Ahîzâde Hüseyin Efendi, Valide Sultan’a (Kösem Sultan) mektup yazmış ve İznik Kadı’sının idamının doğru olmadığını, ulema sınıfının bu hadiseden dolayı derin bir üzüntü duyduğunu, bu hadisenin bir benzerinin tekrarlanmaması gerektiğini bildirmişti.

Onu çekemeyen bazı kimseler bu olayı, Valide Sultan’a giderek ulemanın padişahı tahttan indirme amacıyla toplantı düzenlediklerini söylemişler, o da bu durumu şeyhülislamın mektubu ile birlikte Bursa’da avlanmakta olan oğlu 4. Murad’a ulaştırmıştı.

Sultan 4. Murad, avlandığı sırada annesinden aldığı mektup üzerine Bursa’ya dahi uğramadan yola çıkmış maiyetini  beklemeden ancak kendisine yetişen bir kaç kişi ile durmadan yol almış,  Katırlı mevkii denilen yere gelip İstanbul’dan gemi gelmesini beklemeden orada bulduğu bir kayığa binip önce Gebze’ye geçti. Oradan da atla süratle İstanbul a yola çıktı. Üsküdar’a ulaşarak oradan da bir tekrar kayığa binerek Sarayburnu’ndaki limana çıkarak hemen saraya geçti. Zira annesi Kösem Sultan, gönderdiği mektubunda: “Benim Arslanım, acele üzere gelesiz,” diyerek; tahtın tehlikede olduğu, birtakım çalışmaların yapıldığı ve padişah aleyhinde sözler

söylendiği bilgisini vermişti.

Sonuç olarak Sultan 4.Murad’ın sert, tavizsiz ve kuşkucu olması, İznik Kadısı’nın vazifesindeki ihmali, fitne ve entrika peşinde koşan bazı kişilerin çıkarları; kadının haksız idam edildiğini korkusuzca söyleyen Şeyhülislam Ahizade Hüseyin Efendi nin idam edilmesine kadar zincirleme gelişen olaylara neden olmuştur.

Bu idam Osmanlı Devleti’nde bir şeyhülislâmın ilk defa ba¬şına geliyordu. Zaten üç şeyhülislâm böyle bir akıbete uğra¬mıştır tarihimizde. Ahizade Hüseyin Efendi, Hocazade Mesud Efendi ve Seyyid  Mehmed Feyzullah

Merkeziyetçi ve kontrollü bir bürokratik yapının seçkin aktörleri olan kadılara, -birkaç istisnai örnek sayılmazsa eğer– siyaseten katl uygulanmazdı. Bu istisnai olaylardan birisi İznik Kadısı Gümüşzade  Mehmed  Efendi’ nin 4. Murad tarafından astırılmasıdır ki bu olay protesto edilmiş, ulema tarafından büyük tepki gösterilmiştir. Bir diğer hadise ise Kanuni Sultan Süleyman ’ın Kızıl Yenicesi kadısını menzil parasını çalması yüzünden idam ettirmesidir.

Leave A Reply

Your email address will not be published.