‘Bilmeyenler neyi bilmiş
Bilenlere selam olsun’
Yunus Emre

RAKAMLAR HAVADA UÇUŞUYOR

Çorum da kaldığımız yıllar da Mehmet Kahraman diye bir arkadaşım vardı. Makine Mühendisi idi. Eşi istatistik okumuştu. Mehmet Kahraman bir büro açtı ve onun cam üstüne tabelasını yazdım.
Tabelada yazıyordum.
İstatistik bana o yıllar da çok hafif bir meslek dalı olarak görünüyordu.
Daha sonraki yıllarda bunun ne kadar önem taşıyan bir meslek dalı olduğu ve gitgide daha büyük bir öneme haiz olduğu anlaşılacaktı.
Hangi medeniyet hangi kültür buna başvurmayacaktı ki.
Bir büyük medeniyet olarak düşünülen Mısır a bakıyoruz ne kadar büyük şeylere imza koymuşlar, ölçüm yapmışlar, matematik hesaplar yapmışlar. Piramitlerin boyunu gölgelere , güneşin gölgelerini dikkate alarak hesaplanmışlar. Nil in taşma ve geri çekilmelerini dikkate alarak kadastroyu bulmuşlar.
Bütün bunları matematikçiler daha iyi bilirler.
Bir çok şey, bilimsel düşünce matematik hesaplamalarıyla yapılır olmuş. Bu konuya bir dayandın mı yanılma payı olmaz. Demek ki işin temelinde bir gözlem ve deney vardı.
Bu her alanda kullanılır olmuş. Denizde, havada, karada yapılan herşey de gemilerin yapılmasında, uçakların yapılmasında, teknolojilerde, aklın belki de hafsalasının alamayacağı her alanda matematik sayılar hakim olmuş. Bir sonuca varmak için, bir hüküm vermek için.
Ampirik düşünce hakim olmuş. ( Bunu yazdım ben.)
Verimli hilal adlandırılan o coğrafya da pek çok ortaya çıkıyor ve gelişiyor. Matematik doğu da gelişiyor. Mezopotamya, Anadolu, eski Yunan vs.
Kimsenin hakkını yememek lazım. Sayılar, sıfır, cebir doğu da doğuyor. O ki kitapla taşınıyor gelişiyor. Mısır da abaküs hesap yapmak için kullanılıyor. Biz okul sıralarında hesap yapmak için abaküs kullanırdık. Cebir yine öyle. Cabir adlı bir bilim insanı bu türden birseye imza koyacak bir büyük çizgi koyuyor matematiğe. Matematiğe merak salmak çok hayati sonuçlara hız veriyor. Son yüzyıl içinde yapılan keşif ve icatların temelinde merakın tetiklediği matematik hesaplamaları vardır. Ancak bu kafayı tetiklemek için çok farklı bir örneği Pisagor da görmekteyiz. Bir geometri problemi ile uğraşmakta iken o yöreye savaş sonrası işgal eden ordunun askerleri gelir. Pisagor problemi çözmekle meşguldür. Önündeki daireye bakar ve başı gözleri onun üstündedir. Gelen askerlere elini kaldırır ve bir dakika der.
Bilim böyle yapılır.
Ya bu Anadolu ne bereketli topraklarmış. Bunları yazdım, Anadolu da hep büyük medeniyetler yaşamış.
Daha sonra Desimal sistemi görüyoruz.
Rakamlarla olmak Roma da Romen rakamlarıyla anlatılmaya başlandı. Bizde bunları daha okul sıralarında öğretirler. Bunları unutmak mümkün değil.
Merak ve hayal kurmadan birsey öğrenilmez. Almaya ve öğrenmeye hazır bir beyin, zihin olmadıkça bu pek mümkün olmaz, hiç kimseye birsey öğretmek mümkün değil. O yüzden ki öncelikle çocuğa bu şevki öğreteceksin.
Devletin yapılanmasında da istatistiğin son derece büyük bir rol oynadığını artık uçan kuşlar bile biliyor.
Devlet için çalışan memur ve görevlilere aylıklarının ödenmesine istatistik veriler göz önünde bulundurulur. Vs.
Hersey hesap kitap işidir.
Bazen evdeki hesapta çarşıya uymuyor. Denklestirilmeye çalışılıyor. Yanlış hesap Bağdat ‘tan döner diye atasözümüz vardır.
Ben mükemmelim diyen bir kimse hiç birşey yapmamış demektir.
Farkına varmak gelişmenin en büyük amillerinden biri olarak düşünülmelidir. Hayatta yanılmalar olmasa idi biz neyi tam olarak öğrenebilecektik.
Buruni yi unutmamak gerek. Artık ölmek üzeredir. Yanına bir yakını gelir bir problem hakkında bilgi edindiğini söyler. Buruni merak eder ve bana anlat bunu der. Arkadaşı rahatınıza bakın efendim der. Buna kendinizi bu işle meşgul etmeyin diye fısıldar.
Buruni hafifçe doğrulur: Bundan öğrenmeden mi öleyim der.
Ya işte böyle.
Öğrenme hayat boyu devam eder. Etmelidir.
Ilber Ortaylı hocası Halil İnancığın yanına gider. Helallik almak için, Halil İnancık hastadır ve Ilber Ortaylı anlatır. O hali ile hala bir takım problemleri İlber Ortaylı ile görüşmektedir. Halil İnancık tarihçilerin kutbu nasıl olur anlarsınız. İleri yaşlarda İtalyanca öğrenmiş ve İtalyan kaynaklarına erişmiş ve yeni şeyler öğrenmiş bir insan.