SİSTEM BÖYLE

0

Dolar kaç lira olacak?

Ekonomide en çok sorulan sorulardan biri bu. FED diye söylenen ABD’nin merkez bankası, faiz meselesinde aylardır Dünya ekonomisini çalkalayıp duruyor. Hemen hemen tüm ülkelerin ekonomisini ilgilendiren bu konu bitmek bilmiyor.

Düşünün. Bir ülke parasının faiz oranında bir artış veya azalış yapacak Dünya bu olaya odaklanmış, herkeste bir bekleyiş var. Avrupa Birliği bile kendi parası euro olduğu halde bu gelişmeyi bekliyor.

Şimdi herşeyin para olduğu bu devirde, dolar herkesin tapındığı ibadethane olmuş. Böylesi bir ortamda borçlu ülkeler, ki dövize ihtiyacı olan ülkeler ne yapacak? Bunlardan biri de bizim ülkemiz. Türkiye, iç ve dış borcu olan bir ülke olarak dolardaki faiz oynamasından tabii ki etkilenecektir. Bu etkilenme olumsuz olacaktır. Niye dersek gayet tabii olarak aldığı borç dolar olarak hesaplanacaktır. Bu faiz farkı yine bizim sırtımıza binecektir.

Vatandaş “benim dolar aldığım yok, dolar sattığım yok” dese de ekonomimizde ölçü dolara endekslidir. Yani rakam ile ifade edecek olur isek örneğin; yüzbin dolar aldın, bunun faizi diyelim onbeşbin dolardı, şimdi faiz artışı ile bu faiz 16 bin dolar olacak. Yani öderken yüzbin artı faiz ile 116 bin dolar ödeyeceğiz. Bu artışda borç alana yeni bir yük getirecek. Zaten pekçok ülke ödemede sıkıntı çeker iken bu sıkıntı biraz daha artacak.

Devlet bu artışı nereden bulacak derseniz cevabı gayet basit. Yeni zamlar gelecek demektir. Türkiye bu çözümü yıllardır uyguluyor, peki ne yapıyor. Vergilerde artış sağlıyor. Yani “zam yapmadık” diyor ama vergi oranlarından kaynaklanan fazla vergi tahakkuku ile ödemelerin büyük bir kısmı sağlanıyor. Bir diğer kaynak, yine tüketiciye bindiriliyor, akaryakıt başta olmak üzere bazı gelir kaynaklarında vergi dışı da olsa fark alınıyor. Devletin, vergi dışı veya fazla para almasının yasal dayanağı olmasada bütçe kanunları ile bu işte geçerlik kazanıyor.

Önümüzde zorlu yıllar olduğu kesin. Birde Orta-doğu ortamı, Suriye krizi, jet krizi, komşu ülkeler sorunları 2016 ve sonraki yılların “zor yıllar” olacağını gösteriyor. Borçları ödeyebilmek için daha çok borç almak yolu çözüm olmasa da başka bir çözüm yoluna gidileceği ihtimali görünmüyor.

Zaten başka çözümlere kalkıştığınız zaman -ki siyasi iktidarın böyle bir programı yok- mevcut sistem sizi dışlayacaktır. Bu, Yunanistan gibi olacaksınız demektir. Yani borçlarını ödeyemeyen bir ülke demektir. Onun için işi oralara götürtmezler.

Ne yaparlar? Bu “Dolar ekonomisi” sistemi içinde Türkiye gibi ülkeleri “emmeğe” devam ederler. Böylece yatırımlar yavaşlar, kalkınma hızı düşer. 20 G’ ye üye olduğumuz için “az gelişmiş” denmiyor ama “Gelişme yolunda ülkeler” kategorisinde yerimizi koruruz. Olacağı bu.

Hoşça kalın.

Leave A Reply

Your email address will not be published.