Hint safranı olarak da bilinen zerdeçal, zencefilgiller familyasına ait sarı renkli, kokusuz, ısıya dayanıklı çok yıllık otsu bir bitkidir. İçeriğinde bulunan kurkumin etken maddesi sayesinde hem yemek dünyasında hem de tıp dünyasında büyük ilgi gören bir baharattır.
Kurkumin, Asya’da -özellikle de geleneksel Hint tıbbında- 2500 yıldan fazla bir geçmişe sahiptir. Binlerce yıldır yara iyileşmesi, sivilce, yanık, çeşitli cilt hastalıkları, göz enfeksiyonları, sinüzit, romatizma, depresyon, stres, hazımsızlık gibi çeşitli sağlık problemlerinde kullanılmıştır. Özellikle Asya ülkelerinde yemeklerde sıklıkla kullanılan köri baharatının da ana maddesidir.
Sağlık için pek çok kişinin sıklıkla kullandığı zerdeçalın ne gibi faydaları var, gelin beraber bakalım:
*İçerdiği kurkumin etken maddesi, antioksidan özelliği sayesinde bağışıklık kuvvetlendirir, vücuttaki iltihapların azalmasında etkilidir ve kanser oluşum riskini azaltır. Özellikle kolon, meme, cilt, prostat kanserinin önlenmesinde ve kanserli hücrelerin yayılmasını engellemede büyük rol oynar.
*Yüksek lif içeriği sayesinde kötü kolesterolü (LDL) düşürücü etkiye sahiptir. Bu özelliğiyle kalp sağlığını korur.
*İlerleyen yaş ile birlikte gelen bunama, Parkinson ve Alzheimer’a yakalanma riskini büyük oranda azaltmaktadır.
*İnsülin hormonunun dengeli kullanılmasını sağlar, kan şekeri ve kan yağlarının kontrolüne yardımcıdır. Böylece vücut yağlanmasını azaltır ve TİP-2 diyabet tedavisine yardımcı olur.
*Safra kesesinden safra akşını hızlandırır, dolayısıyla yağ yakımını destekler. Midedeki şişkinlik ve gaz sorunlarını giderir.
*Hafif eklem ağrılarına, romatizma ağrılarına ve iltihaplara iyi gelir, ağrı giderici etkisi bulunur.
*Demir, potasyum, manganez, B6 ile C vitamini gibi değerli vitamin ve mineraller içermektedir.
Zerdeçal kullanırken nelere dikkat edilmeli?
Zerdeçalın yağ ve karabiberle birlikte tüketilmesi, vücuttaki etkisini ciddi düzeyde arttırmaktadır. Önemli olan husus, toz zerdeçalın pişirilmemesi, çiğ olarak tüketilmesi gerektiğidir.
Piyasada açık sarı ve koyu turuncu renkte olan 2 çeşit zerdeçal bulunmaktadır. Kurkumin miktarı fazla olan turuncu renkteki zerdeçalı tercih etmeniz daha doğru bir tercih olacaktır.
Zerdeçalın yan etkisi ve riskleri nelerdir?
Zerdeçalın aşırı ve yanlış kullanılması durumunda bazı sağlık sorunlarıyla karşı karşıya kalabilirsiniz. Kusma, kramp ve gaz sorunları, kalp çarpıntısı, demir emiliminde azalma gibi durumlar en sık karşılaşılan etkilerdir. Kan sulandırıcı etkisi nedeniyle de ameliyat olacak veya yeni ameliyat olmuş hastalar da zerdeçaldan geçici süre uzak durmalıdırlar. Ayrıca kemoterapi ilaçlarının etkinliğini azaltabileceği de kaynaklarca belirtilmiştir.
Bir önceki yazıda da belirttiğimiz üzere, “her şeyin fazlası zarardır.” ilkesini unutmamalısınız.
Sağlıkla kalın…
Diyetisyen Fulya ÖZGÜRLER
