Clostridium tetani isimli bakterinin vücuda; kirli cisimlerle yaralanma, hayvan ısırıkları, yanıklar gibi sebeplerle girmesinin ardından geçen 3 ila 21 günlük süre sonunda ortaya çıkan klinik tablodur. Öncelikle çene ve boyun kaslarında başlayan kasılmalar tüm vücuda yayılabilir. Doğum esnasında bebek kordonunun hijyenik şartlarda kesilmemesi ile yenidoğanda ve/veya annesinde de tetanoz tablosu görülebilmektedir. Özellikle uç yaşlarda yani yenidoğan ve yaşlı bireylerde ölüm riski diğer yaş gruplarına göre daha yüksektir.
Tetanoz ciddi seyirli olduğunda, deneyimli merkezlerde bile ölüm riski % 60’lara ulaşabilmektedir (1).
Ülkemizin güneydoğusunda, 10 yıllık periyotta takip ve tedavi edilen 88 tetanoz vakasının değerlendirildiği bir çalışmada ölüm oranı % 41 olarak bildirilmiştir (2).
Son dönemde yayınlanan başka bir makalede ise sağlık hizmetleri yüksekokulu öğrencilerinden sadece % 39’unun son 10 yıl içinde tetanoza karşı aşılandığı bildirmiştir (3).
Kadın hastalıkları ve doğum uzmanlarının takip ettikleri gebelere tetanoz aşısı önerme oranlarının incelendiği başka bir çalışmada ise değerlendirilen hekimlerin % 15,8’inin tetanoz aşısını önermediği, bu oranın 30 yaş altında olan hekimlerde % 32,4’e yükseldiği görülmüştür (4).
Türkiye’de 2014 yılından beri yenidoğan tetanoz vakası bildirilmemiştir (5).
Ancak çocuklarda ve erişkinlerde özellikle göçmen grupta bildirilmektedir (6).
Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre 1983’te Türkiye’de 162, 2003’te 58, 2013’te 15, 2017’de 25, tetanoz vakası, 2020 yılında ise tetanoza bağlı 12 ölüm (7,8). bildirilmiştir. Ancak son dönemde ülkemize gelen göçmenler sebebiyle bu sayılarda artış olduğu düşünülmektedir.
Sonuç olarak; ülkemizde tetanoz görülme sıklığı yılda 15 vakaya kadar düşmüş iken son dönemlerde hafif de olsa bir artış söz konusudur. Klinik belirtiler ortaya çıktığında ölüm riskinin çok yüksek olduğu bir hastalık için özellikle erişkin dönemde aşılanmanın önemine dikkat çekmekte fayda olduğu düşünülmüştür.
Kaynaklar
1-Nolla-Salas M. Gorces-Bruses J. Sevrity of tetanus in patients older than 80 years: Comperative study with younger patients . Cim Infect Dis. 1993;16(4):591 -592
2-Hoşoglu S, Ayaz C, Geyik MF, et al. A continuing problem of tetanus in the southeast of Turkey. Clin Microbiol Infect. 1997;3(6)690-692.
3-Urkmez FY, Oğuz Mızrakçı S, Alkan S, et al. Sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencilerinin tetanoz aşısı hakkında bilgi düzeyleri, tutumları ve aşılanma oranlarının incelenmesi. Current Perspectives on Health Sciences. 2023;4(2):40-45.
4- Mut ANU, Keskin F, Bıyık İ, et al. Türkiyede Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanları Gebelikte Tetanoz Aşısını öneriyor mu? Flora. 2021;26(1):111-121.
5-Ademoğlu E, İlam MM, Eroğlu SE. Göçmenlerde tetanoz riski: Göçmen bir hastada iyileşen tetanoz vakası. J Contemp Med. 2022;12(3):478-479.
6-AkseI G. İslam MM. Eroğlu SE: Tetanus in refugee patients: Two cases and review ofthe literatüre. Türk J Emerg Med. 2019;19(4):149-151.
7- http:aps.who.int/immunization_monitoring/globalsummary/JPG/TURTTETAN US_Cases.jpg
8- worldlifeexpectancy.com/turkey-tetanus
Doç. Dr. Fatma Ceyhan Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji
