1925 Ortodoks Patriki İznik Rum Metropoliti Vasileios

Patrikhanenin Lozan Konferansı’nda yapılan sözlü anlaşmayla belirlenen yeni statüye uyum sağlaması güç olmuştur. Cumhuriyet Hükümeti Patriğin seçimini denetlemeye başlamış, İstanbul Valiliği  Sen Sinod (dini meclise) a gönderdiği yazıda, Patrik adayının Türkiye vatandaşı olması ve seçim sırasında Türkiye`de görevli bulunması gerektiğini bildirmiştir. Kendini Megali İdea`ya kaptıran  Patrik Meletios, Barış Antlaşmasının imzasından sonra istifaya mecbur kalmıştır. Yerine İstanbul Valiliği’nin bildirisine uygun olarak Kadıköy Metropoliti Grigorias 6 Aralık 1923 günü Patrik seçilmiştir. Bundan sonraki seçimde ise Türkiye`nin istemediği Terkos Metropoliti Konstantinos Patrik seçilmiştir. Türkiye ise Konstantinos`u 29 Ocak 1925 gecesi trene koyup Selanik`e göndermiş,  Konstantinos da  istifaya mecbur kalmıştır.

Patrikliğe en yakın görünen isimlerden biri, Halkidona (Kadıköy) Metropoliti  İoakim’di. Ancak bu isim de yine Ankara tarafından istenmeyecekti. Bu yüzden diğer aday, Nikea (İznik) Metropoliti Vasileios, III. Vasileios olarak 13 Temmuz 1925’te  Patrik oldu.

Yeni Patrik Vasileios Yeorgiadis, kilise kaynaklarına göre 1846’da İstanbul Üsküdar’da doğdu. Atina Üniversitesi’nde teoloji ve filoloji eğitimi aldı, 1871 de ise teoloji diploması alarak üniversiteden mezun oldu.

Vasileios Yeorgiadis, 13 Mayıs 1910’da Nikea (İznik) Metropoliti oldu. 80’li yaşlarında III. Vasileios adıyla Patrik olduğundaysa kendisini pek çok sorunun ortasında bulacaktı.

Patrik III. Vasileios’un dönemi, “Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile Patrikhanenin yeni bir ilişki biçimi geliştirmeye başladığı adeta bir geçiş dönemi” olacaktı. Mesela son iki patrik seçiminde de Ankara’nın veto ettiği Halkidona (Kadıköy) Metropoliti İoakim, kilise içinde muhalefetini sürdürürken 1928’te metropolitlikten uzaklaştırılacaktı.

III. Vasilios, kendi döneminde, 30 Nisan 1926’da yayın hayatına başlayan “Ortodoksia” dergisinde, başta Mustafa Kemal ve Kazım Karabekir olmak üzere dönemin önemli isimlerine Cumhuriyet Bayramı gibi dönemlerde tebrik mesajları yayımlayacaktı. Fakat tüm bunlara rağmen Ankara’nın baskısını engelleyemeyecekti.

Patrik olan, İznik Metropoliti III.Vasileius; Ankara ile uyumlu çalışmak zorunda olduğunu artık anlamıştı. Bu şekilde görev yapan. III. Vasileios 83 yaşında 29 Eylül 1929’da vefat etmiştir.

Ya bugün, Ortodoks cemaati olmayan İznik’in  Metropoliti  hala  var mı  ? …   Haftaya…!!!..

Metropolit: Ortodoksluk’ta: Yunan Kiliselerinde Başpiskopos ile Piskopos arasında bir unvanken, İznik Metropolitliği 1902 de ihdas edilmiştir.