B
alkanlar gezisini Yunanistan’dan başladık. İlk durağımız da Ege kıyısındaki Kavala’ydı Kurabiyesi ile ün salmış olan bu sahil kenti kordonuyla İzmir’i anımsatıyordu. Ülkemizde “Kavala Kurabiyesi” adıyla satılan kurabiyeleriyle de ün salmıştı.
Uzun yıllar Osmanlı egemenliğinde kalmış bir kentti. Mübadele sonucunda şehir bir Yunan şehri olmuştu. Fakat kenti dolaşırken gözümüze çeşitli Osmanlı eserleri hemen çarpıyordu. Kanuni döneminde yapılmış devasa su kemerleri bütün haşmetiyle biz buradaydık diyordu. Her ne kadar şimdi Aziz Nikola kilisesi yapılmış olsa da Pargalı İbrahim Paşa Cami si de buradayım diyor. Osmanlıya isyan etmiş Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın ise Yunanlılar için ayrı bir yeri olduğunu da gördük. Doğduğu eve dahi önem vererek, ziyarete açılmış. Ve en ilgi çekici olan ise kente egemen olan bir yerde, büyük bir heykeli bulunmakta. Yunanistan’ın hiçbir yerinde hiçbir Türkün heykeli değil heykelciği dahi yoktu. Ama bildiğiniz gibi Kavalalı Mehmet Ali Paşa, Osmanlıya isyan etmiş ve zor durumda bırakmıştı. Yunanlılar da bu nedenle kendilerine yakın görmüşler. Kısaca ortak düşman olarak kabul ediyorlardı.
Sabahın serinliğinde salaş bir kahveye girdik. Oturanlar genellikler yaşlı Rumlardı. Biz boş masa ararken bir masadakiler yerlerini bize verdiler. Kahveciyi de çağırdılar, sipariş vermemize yardımcı oldular.
Kahvemiz yudumladığımız sırada, sokak aralarında dolaşırken dikkatimizi çeken duvar resimlerini rehbere sorduk. Büyük binaların penceresiz duvarlarında hep aynı resimler vardı. Gözler, gözlerden damlayan kanlı gözyaşları ve döküldüğü yer ise Kuzey Kıbrıs Cumhuriyeti. Bu resimler sadece binalarda değil karayolu boyunca büyük panolarda kullanılmıştı. Kavala ve çevresinde ki binalarda ve yol boylarında görülmekteydi.
Olayı sorup soruşturduğumuz da ise; 1974 Kıbrıs Harekâtına dayandığını öğrendik. Kıbrıs adasında 1963 den beri; Biri Yunan Alayı (950 Kişilik), diğeri ise (KTKA) Türk Alayı (650 Kişilik) (*) olmak üzere iki Alay Garantör olarak bulunmaktaydı Ayrıca İki tanede İngilizlere ait askeri Üs (Ağratur ve Dikelya) bulunmaktaydı.
20 Temmuz harekâtı sırasında çatışmalarda ölen Yunan Alayı Askerlerinin içinde çok sayıda memleketi Kavala olan askerler varmış. Bu nedenle olayı gündemde tutmak, yeni nesillere de hatırlatmak için bunları yapmışlar.
Kahvelerimizi içip kordon boyunda gezerken de bu tabloyla defalarca karşılaştık. Bu arada ayrılık zamanı da gelmişti buralardan. Selanik’e doğru yola çıktık.
(*) Adadaki asker sayıları, nüfus oranına göre belirlenmişti.